فعالیت‌های خیریه و نیکوکارانه از دیرباز در ایران رواج داشته است که با ورود اسلام و توصیه مؤکد قرآن خصوصاً در مدل‌های اسلامی آن مانند وقف بیش‌ازپیش گسترش می‌یابند. این فعالیت‌ها تا چند دهه پیش به‌صورت سنتی و قائم به فرد انجام می‌شدند؛ با ظهور ساختارهای نوین اداری، در کنار تداوم فعالیت‌های فردی، امور خیر نیز، نهادینه شده و به‌صورت ساختارهای رسمی دولتی و یا مؤسسات خیریه خصوصی توسعه یافتند.
از سال 1337 با تصویب وزارت عدلیه، شهربانی مرجع صدور مجوز مؤسسات خیریه می‌شود که این امر تا به امروز توسط نیروی انتظامی ادامه یافته است. در حال حاضر در کنار نیروی انتظامی، وزارت کشور، سازمان بهزیستی، وزارت ورزش و جوانان، سازمان محیط زیست و شهرداری نیز نسبت به صدور مجوز تأسیس مؤسسات خیریه و سازمان‌های مردم‌نهاد مبادرت می‌ورزند.
به دلیل این تشتت در مراکز ارائه مجوز خیریه در حال حاضر هیچ آمار دقیقی از تعداد مؤسسات خیریه و سازمان‌های مردم‌نهاد وجود ندارد، تنها تخمین زده می‌شود که حدود 20000 موسسه خیریه ثبت شده در ایران وجود دارد. در نتیجه آمار دقیقی از تعداد موسسه‌های فعال به دلیل عدم وجود آمار و عدم وجود سازوکار نظارت وجود ندارد. عدم وجود سازوکار نظارت برای مؤسسات خیریه باعث شده است موارد اندک فساد مالی، اخلاقی و سیاسی عده‌ای محدود، چهره خیریه‌ها و خیرین را مورد سوءظن قرار دهد.
بااین‌حال هرساله منابع عظیمی در حوزه خیریه و خیرین جذب و هزینه می‌شود. که تنها می‌توان بعضی از این مقادیر را از جستجو در مصاحبه‌ها و نشریات متوجه شد. همین آمار غیررسمی نشان از حجم زیاد این منابع می‌دهد.
مسئله اصلی ایجادشده این است که با توجه به تاریخ بلند و گستره عمومی فعالیت‌های نیکوکارانه، حجم زیاد منابع مالی و انسانی در این حوزه، گسترش مطالعات علمی در این حوزه در جهان، این امر در ایران به‌ندرت موردتوجه پژوهشگران و اندیشمندان قرار گرفته است، ازاین‌رو پژوهش و فرهنگ‌سازی در حوزه امور خیر از مسائل مهم و دارای اولویت امروز جامعه ایران است.
